WANDELING LANGS DE MOLENSTEEDSE HOLLE WEGN EN HEUVELS

 

Vertrekpunt en parkeergelegenheid op kerkplein Molenstede centrum.

Afstand 11 km. Geen bewegwijzering. Afwisselend onverharde wegen, bospaden, asfalt-en betonwegen.

 

Vetrek parochiekerk St-Jozef.

Tot Molenstede in 1803 een zelfstandige parochie wordt, doen priesters van St.-Sulpitius de diensten in Molenstede.

Over deze datum is echter heel wat te doen. Volgens de geschiedenis zou op 06 juni 1803 Servaas Foquet als de eerste pastoor van Molenstede zijn benoemd. Men vindt echter niets meer terug van deze pastoor, noch in de parochieregisters, noch in de archieven van het bisdom. Men weet enkel dat hij pastoor in Molenbeek-Wersbeek is geweest. Door dit gegeven vermoedt men dat de naam “Molenstede” met “Molenbeek” is verward en hierdoor het raadsel is ontstaan. Algemeen wordt aangenomen dat Lambert Joppen (alias Theys) in 1806 de eerste eigenlijke pastoor van Molenstede is.

Aanvankelijk staat hier een kapel die in 1757 door de inwoners is gebouwd. De kapel wordt later in een drietal fasen verbouwd tot de huidige kerk. De oorspronkelijke kapel is nu het huidige koor van de kerk. De kerk bezit een uniek orgel, dat in 1834 in opdracht van de abdij van Avebrode is gebouwd door de Luikenaar Arnold Graindorge.

In 1862 wordt het orgel door de kerk van Molenstede aangekocht voor 1000 F. Naast het orgel herbergt de kerk nog enkele kunstschatten, o.m. Twee geschilderde glasramen nl. De H.Amandus en de H.Bavo. De kunstenaar is onbekend. Verder twee obiits, geschonken door Ernest Beeckman , een Christusbeeld in gepolychromeerd hout uit de 18de eeuw , een zilveren kruis dat in 1866 door Diestenaar Henri Peeters aan de kerk is geschonken. Verder hangt er een schilderij van een onbekende schilder , met de Aanbidding der Wijzen. Ook de kruisweg is geschilderd door een onbekende. Men heeft een voorzichtig vermoeden dat deze onbekende schilder één van de vroegere pastoors kan geweest zijn. Een bezoek aan de kerk is meer dan de moeite waard.

U vertrekt met de ingang van de kerk achter u en volgt nog even de Dorpsstraat en aan huisnummer 2 slaat u L de Broekstraat in.

U passeert aan de rechterkant de Hoekweg , maar gaat rechtdoor. U volgt de Broekstraat tot aan de eerste haakse bocht naar R waar u rechtdoor gaat, de bosweg in naast brievenbus 52. U komt boven op de Blaasberg.

Blaasberg - hoogte 55 meter.

De naam Blaasberg komt vanbobbel of hobbel, vermoedelijk naar de toenmalige hobbelige vorm van de berg.

Het veld naast huisnummer 8 is tot ca. 1955 een ijzerzandsteengroeve. Deze is eigendom van de gemeente. Men kapt en beitelt hier stenen uit de grond om de Molensteedse bestrating mee op te vullen. Nadat de voornaamste straten in beton zijn gelegd, wordt de groeve overbodig. Men vult ze op met aanvulgrond , zodat men er landbouwgrond kan van maken. Iets lager gelegen , wat meer naar de hoek van de Broekstraat toe , stond ooit de Blaasberghoeve.

Het hof van Blaasberghe:

In de hoek van de Blaasberg en de Broekstraat staat tot eind 19de eeuw een hoeve genoemd “het hof van Blaasberghe”. In de 15de eeuw is ze een leengoed van de Abt van St-Truiden. Een eeuw later wordt de Heer van Diest als leenheer vermeld. Er zijn heel wat bewoners van deze hoeve bekend. Ik ga ze allemaal niet opnoemen, dit zou te ver leiden. Toch wil ik er één van vernoemen, namelijk Merten Cuypers. Deze wordt in de volkstellingen van de 18de eeuw als eigenaar vernoemd. Na zijn dood erft zijn dochter Petronelle Cuypers de hoeve. Zij is getrouwd met Michel Wellens , een telg uit de stam Wellens uit de Kruiwagen. Guilhelm Wellens of “Guilliam” zoals hij zich later laat noemen, een zoon van Michiel en Petronelle , sluit zich als vrijwilliger aan bij het leger van Napoleon. Hij wordt tijdens de slag van Waterloo gewond en krijgsgevangen genomen en mee naar Engeland gevoerd. Pas na 18 jaar komt hij terug naar Molenstede waar hij in 1877 sterft.

U volgt de brede weg in een bocht naar R en komt terug aan de Broekstraat. Hier gaat u even naar R om aan huisnummer 129 direct L het Crauwelsbos in te gaan.

Crauwelsbos/Grasbos:

De naam Crauwels verwijst naar de eigenaar op het einde van de 14de eeuw. Later wordt de naam samengetrokken tot “Crauwsbosch” en nog later met name in 1441 noemt het “Crasbosch”. In 1770 schrijft Ferraris op zijn kaart van de Oostenrijkse Nederlanden “Het Grasbosch”.

Het Grasbos is eigenlijk op zichzelf geen berg. Het maakt deel uit van de Kalenberg ten Westen van het Grasbos. De naam kaal komt wellicht van onbegroeid. De Kalenberg is 37.5 meter hoog.

U komt aan op het eigenlijke Grasbos en aan het T-punt slaat L af.

Een paar 100 meter verder komt u terug aan de Broekstraat en volgt deze naar R tot aan het kruispunt met de Turnhoutwebaan. Hier deze baan oversteken en de zandweg volgen tot aan een asfaltweg genaamd de Holleweg.

U gaat R af al dalend de Holleweg in. Deze draagt bovendien deze naam ook als straatnaam.

Langenberg:

Deze berg is in Molenstede wel het best bekend. Hij wordt in 1350 al vermeld als wijngaard. De naam verwijst naar de lange glooiende helling ervan. De Holleweg is de scheiding tussen de Langenberg aan de rechterkant en de Cauwberg aan de linkerkant. Aan de Zuidkant van zowel de Langenberg als de Cauwberg liggen in de Middeleeuwen de wijngaarden van de stad Diest. De rechterflank van de Holleweg is het hoogste punt van de Langenberg op 60 meter.

Op het einde van de Holleweg komt u aan verkerslichten. U volgt de grote baan naar L. Enkele tientallen meters voor een witte villa aan de linkerkant van de baan, slaat u L de zandweg in. Aan het T-kruispunt gaat u naar L , licht bergopwaarts.

Cauwberg:

U bent hier op de Cauwberg. Het huis aan het kruispunt links, met brievenbus nummer 30, staat op de top van de Cauwberg, met zijn 62.5 meter amper enkele meters hoger dan de Langenberg. De naam Cauwberg verwijst naar “koud- slecht beschut tegen de noorden-of oostenwind”.

Aan het kruispunt van zandwegen gaat u naar R en daalt deze weg af tot aan het T-punt van de Kruisstraat.

Hier gaat u naar R en komt vervolgens aan de Diesterestraat die u naar R volgt. Aan de wegsplitsing met het Liebrechtsveld volgt u rechtdoor de Diesterestraat.

De 2de holleweg, de Diesterestraat:

Deze weg volgen , steeds rechtdoor licht stijgend. Rechts ligt de Cauwberg. Even verder komt aan uw linkerkant de Cauwbergstraat aansluiten op de Diesterestraat. Hier stond ooit een cijnshoeve , het Raboutshof genaamd.

Raboutshof:

Rabout komt van de persoonsnaamRadboud. In 1378 is er al sprake van deze hoeve , ze is dan eigendom van Willem Van Meerhout , de toenmalige schout van Diest. Een eeuw later hoort de hoeve toe aan de abt van Sint-Truiden. Deze abdij is in die periode ook eigenaar van Schaffen en Webbekom. Het Raboutshof is een cijnshoeve wat betekent dat al de aanhorigheden uit de streek, die huren van de abdij van Sint-Truiden, hier hun cijnzen of belastingen moeten betalen. Dit gebeurt in tienden. De huurders moeten één tiende van de opbrengst van graan of vee afstaan aan de Heer of in dit geval de abt. De laatste vermelding van de hoeve dateert van 1871. Dan spreekt men van “de Rabatshoeve te Molenstede”.

Een eind verder komt u andermaal aan een splitsing van de weg. U volgt de weg L met name de Lazarijstraat.

Opgelet dit is een éénrichtingsweg - opgepast voor tegenliggend verkeer.

50 meter verder slaat u linksaf en volgt de weg steeds rechtdoor, passert huisnummer 12 tot u even verder aan een T-punt komt , hier slaat u R-af.

U gaat nu bergop naar de top van de Lazarijberg. Met zijn hoogte van 65 meter is de Lazarijberg het hoogste punt van Molenstede.

Aan de linkerkant ligt een terrein voor hondendressuur en R ligt de weg naar de installatie van de waterwinning van Diest. De helling L is de Schellekensberg.

Schellekensberg en Lazarijberg:

Links ligt het vliegveld van Schaffen. Dit ligt op de flanken van de Schellekensberg, dat deels nog op Molensteeds grondgebied ligt. Trouwens tot 1900 behoort een groot deel van Schoonaarde en Rode tot het grondgebied van Molenstede. De Schellekensberg vormt eigenlijk één geheel met de Lazarijberg.

De oudste naam van de Schellekensberg is de Galgenberg, verwijzend naar de galg die tot ca. 1400 op deze heuvel heeft gestaan.De naam Schellekens is zeer waarschijnlijk afkomstig van de familienaam van een latere bewoner van de Galgenberg namelijk “Schellens of Schellekens”.

U draait met de weg mee naar R. Aan de linkerkant ligt de ingang van het militair domein van het Fort Leopold.

Fort Leopold ligt op een hoogte van 50 meter.

Als men over het Fort Leopold spreekt, denkt men automatisch aan Diest. Toch ligt het Fort niet in Diest , maar wel in Molenstede. Het Fort maakt deel uit van een verdedigingsgordel rond Diest die moest beletten dat men vandaar naar Leuven en zo verder naar Brussel kon oprukken. Alhoewel België onafhankelijk wordt in 1830 , wacht men tot 21 juli 1831 om een koning te benoemen. Vlak na de aanstelling van koning Leopold I , nl. Op 2 augustus 1831, vallen de Hollanders terug het nieuwe België binnen. Men beslist een evrdedigingsgordel rond Diest op te trekken. De werken beginnen in 1837.

In 1841 start men met de bouw van het Fort Leopold. Dir duurt tot 1845. Nadien bouwt men de Citadel. In 1853 zijn alle werken klaar.

De vraag is of dit alles ooit heeft gediend ? Het antwoord is neen. De voornaamste reden is de betekening van de vrede tussenHolland en België in 1839. Nu kan men zich afvragen waarom de werken, die amper twee jaar voordien zijn begonnen, na het vredesverdrag niet worden stopgezet. Eén van de redenen hiervan is dat er ongeveer 3000 mensen aan de fortificatie werken. Wat moet men met deze mensen aanvangen ? Het Fort dient dan maar om een strafcompagnie in onder te brengen. Tijdens de 1ste en 2de WO heeft men van het Fort een opslagplaats gemaakt. Later wordt een gedeelte ervan een kampernoeliekwekerij.

Sinds enkele jaren wordt het Fort Leopold telkens op 11 november voor het publiek toegnakelijk gemaakt. Een bezoek onderde leiding van de Diestse Gidsenbond is meer dan de moeite waard.

Helemaal beneden komt u aan de Fort Leopoldlaan. Deze laat u echter L liggen en volgt de asfaltweg schuin rechts omhoog. Dit is het andere eind van de Lazarijstraat.

3de Holleweg:

Deze holleweg is bij de aanleg van de asfaltverharding meer dan één meter opgehoogd. Dit geldt trouwens ook voor de holleweg van de Diesterestraat.

De Lazarij:

De oudste vermelding van de Lazarij dateert van 1281. Toch vermoedt men dat de Lazarij toen al een eeuw bestaat. Al de leprozen van de stad Diest en omgeving worden naar hier verbannen. Het Lazarijcomplex situeert zich in de driehoek gevormd door de Diesterestraat, de Lazarijstraat en Groenstraat. Door de aanleg van de Fort Leopoldlaan is deze situatie wel enigszins gewijzigd. Vergeleken met het huidige stratenplan kan men zeggen dat de Lazarij ligt tussen de Fort Leopoldlaan , het stukje Diesterestraat en de Lazarijstraat. De kerk staat op het laagst gelegen deel, in de huidige punt gevormd door de Lazarijstraat en de grote baan. De Lazarijberg aan onze rechterkant is in de Middeleeuwen de wijngaard van de leprozen en op het perceel aan de binnenkant van de haakse bocht van de Diesterestraat , nu de huizen nummers 8 tot ongeveer 18, kweken ze hun groenten.

In 1578 wordt de Lazarijkerk door de Geuzen van Willem van Oranje geplunderd en in brand gestoken. De kerkruïne bouwt men nadien min of meer terug op. In het begin van de 17de eeuw zijn er geen melaatsen meer en raakt de kerk geheel in verval. Tot ca. 1650 dienen de ruïnes als schuilplaats voor allerlei rovesbenden. In 1698 stort het laatste deel van de gebouwen in.

U komt terug op het punt waar u daarstraks al een gepasseerd bent. U volgt de weg schuin L en komt terug in de Diesterestraat.

U slaat R af en komt opnieuw aan de Fort Leopoldlaan. U steekt deze baan over en gaat even naar R om vervolgens L de Groenstraat in te draaien.

Aan het eind van deze straat staat aan de rechterkant Home Martine Van Camp, een dagopvangtehuis voor gehandicapten.

U gaat rechtdoor de Spoorwegstraat in. Aan de rechtse brugpeiler is een trap die u moet beklimmen zodat u boven op de Citadellaan komt. U gaat naar L tot aan de volgende trap , die u afdaalt.

U komt nu in de Fabriekstraat en gaat naar L onder de brug door. Even verder, naast huisnummer 80, ligt een veldweg. Die loopt naar de Weerdekensbeemden in de vallei van de Zwarte Beek - niet te verwarren met de beek van het Zwartwater welke door Molenstede loopt.

Weerdekensbeemden en Twijfeldonk:

Weert is een oude benaming voor ingedijkt land langs een water, of moerasgrond waarvan men landbouwgrond maakt.

Twijfeldonk is de naam van het oude plaatselijke gehucht waarvan al sprake is in 1160. Het is een omstreden gebied. Dit afgelegen deel van Molenstede, vlakbij de grens met Diest , is namelijk meer dan eens een  twistpunt over het eigenaarschap tussen de Heer van Diest , en het land buiten Diest , met name Kaggevinne-Kempens (Schaffen en Molenstede).

Donk betekent in deze naam een iets hoger gelegen land in een moerassig gebied en Twijfel verwijst naar het omstreden eigenaarschap.

U gaat steeds verder en passeert L het waterzuiveringsstation van Molenstede-Diest. Aan de rechterkant ligt de zuidkant van de Langenberg zoals gezegd ooit een wijngaard. Even verder gaat deze berg over in het Grasbos. De Hellestraat die u straks zal passeren is de scheiding van beide heuvels.

Aan de wegsplitsing gaat u schuin naar R over de brug over de spoorweg. Net over de brug gaat u naar R en volgt deze weg. Even verder gaat de asfaltweg over in aardeweg. Op het einde van de weg draait deze naar L. Hier begint de Hellestraat.

4de en voornaamste holleweg:

Hellestraat:

U ziet aan de rechterkant de voormalige villa van de baron met de eigenaardige naam - Gaston de Waha-. Deze villa of kasteel zoals men het in Molenstede noemt , is gebouwd in 1901 door Eugeen Peeters. Na de dood van barones De Waha-Kirch in 1961 , koopt Henri Peeters het ganse domein. Peeters verkavelt een deel ervan. Sinds 1973 is dokter Van Roosbroeck eigenaar en bewoner van het kasteel. Even verder lag enige jaren geleden nog een brugje over de Hellestraat. De gemetselde fundaties zijn nog goed te zien. Zoals gezegd is de Hellestraat de scheiding tussen de Langenberg - rechts en het Grasbos - links.

U komt tenslotte aan de Broekstraat en gaat naar L. U passeert aan uw rechterkant de Kruisstraat , maar gaat gewoon rechtdoor.

Aan huisnummer 131 slaat u schuin rechts af, terug de Blaasberg op. U volgt de bocht naar R en gaat rechtdoor, de bosweg in, R van het ijzeren poortje. Deze bosweg volgen tot aan de asflatweg van het Jagersveld.

Hier naar L gaan tot aan de betonbaan van de Dorpsstraat/Langenberg. U gaat naar L de Dorpsstraat in. Aan de rechterkant staat een kapelletje.

Kappeltje van O.L.Vrouw van Lourdes:

Op het einde van de Zandstraat en bij het begin van de Dorpsstraat, staat het kapelletje toegewijd aan O.L.Vrouw van Lourdes. Het is eigendom van de gemeente. Het is in 1920 door Désiré Daems gebouwd. Deze man wou een feestzaal bouwen (zaal Rubens , nu het atelier van een carrossier). Hiervoor heeft hij echter een stukje gemeenteweg nodig. Op dit stuk gemeentegrond staat een boom met een kapelletje eraan. De gemeente geeft haar toestemming op voorwaarde dat Désiré een stenen kapelletje bouwt naast zijn zaal. Dit alles is aan Leo Van Diest verteld door Swa Emmens. Deze heeft als knaap nog helpen stenen aanvoeren bij de bouw van de kapel. Het huidige beeld zou nog oorspronkelijk zijn.

Zoals u kunt merken is het kapelletje in een uitzonderlijk goede staat. Dit is voor 100% de verdienste van Felix Janssens. Hij zorgt er ook voor dat 24 uur op 24 uur één of meerdere kaarsen branden.

Steeds de Dorpsstraat volgen tot aan de school.

De gemeentelijke basisschool:

Net voorbij het kerkhof ziet u de gemeentelijke basisschool van Molenstede. Tot 1971 is hier de vije meisjesschool gevestigd. De zusters Annonciaden van Huldenberg stichten deze school in 1906. In 1960 wordt de oude school praktisch helemaal vernieuwd, met uitzondering van het klasje tegen de voormalige apotheek. De zusters blijven de school besturen tot 1971. Bij gebrek aan roepingen worden toen reeds, sinds enkele jaren, meer en meer leken-onderwijzeressen ingezet. Tenslotte verlaten de zusters , zoals eerder gezegd, in 1971 Molenstede. De gemeente koopt de gebouwen aan en centraliseert hier het gemeentelijk onderwijs. Davidsfonds Molenstede brengt in 1994 een gedenkplaat aan , als dank en hulde voor de inzet van de zusters en hun onderwijs, gedurende 60 jaar.

U volgt steeds de Dorpsstraat en ziet aan de rechterkant andermaal een kapelletje.

Kapelletje van Sint-Jozef:

Even verder in de Dorpsstraat staat een nog jong kapelletje, in 1966 door Jef Beutels gebouwd. Jef koopt in dat jaar het boerderijcomplex van Charel Simelon aan om er zijn nieuwe kolenhandel en aannemersbedrijf te bouwen. Bij de boerderij hoort sinds het einde van de 19de eeuw een oud kapelletje. Dit kapelletje staat blijkbaar in de weg en wordt samen met de boerderij afgebroken. Als alternatief bouwt Jef op een andere plaats een nieuw. Ook dit beeldje zou nog oorspronkelijk zijn.

Steeds de Dorpsstraat volgen. U passeert aan de linkerkant het Molenhuis, dat men momenteel aan het verbouwen is.

Ontmoetingscentrum ‘T Molenhuis:

Tot bij de overname van de zusterschool door de gemeente is hier de jongensschool-of dorpsschool gevestigd. Deze school is nog niet zo lang geleden helemaal vernieuwd en uitgerust met een moderne turnzaal. Na de evrhuis naar de voormalige zustersschool bouwt men de kalslokalen om tot een ontmoetingscentrum en komt er een polyvalente zaal en een cafetaria bij.

Nog vroeger , nl. Ca 1959 is tegen de jongensschool het gemeentehuis en het schoolhuis aangebouwd. Het toenmalige gemeenteplein is omringd met prachtige lindebomen. Volgens heel oude Molenstedenaren zou er op het plein ook een oud kanon hebben gestaan. Jammer genoeg vinden wij hier geen foto’s of concrete bewijzen van terug.

U volgt de Dorpsstraat tot aan huisnumer 33.

Het huis is in 1866 gebouwd door Godfried Wellens , de laatste eigenaar van de Kruiwagenhoeve. In de blauwe steen boven de voordeurstaan zijn initialen H.G. Van Henricus-Godefridus en het bouwjaar 1866 gebeiteld. Het huis is pas gerestaureerd en één van de oudste goed bewaarde huizen van Molenstede.

Even verder bent u terug op uw plaats van vertrek en meteen aan het einde van de wandeling.